ΜΥΡΙΣΑΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Η βδομάδα της νηστείας
Δευτέρα 18 έως Κυριακή 24 Δεκεμβρίου
   

Δευτέρα: Λαχανόρυζο, ελιές

  Φρούτα (πορτοκάλια)

Τρίτη: Καλαμαράκια γεμιστά, μαρουλοσαλάτα

   Φρούτα (μανταρίνια)

Τετάρτη: Πατατοσαλάτα, ελιές

   Φρούτα (μήλα, αχλάδια)

Πέμπτη: Γεμιστά ορφανά, ελιές

   Φρούτα (πορτοκάλια)

Παρασκευή: Φασόλια σαλάτα, ταραμοσαλάτα, 

χταπόδι ξυδάτο, ελιές

   Φρούτα (μήλα, μανταρίνια)

Σάββατο: Φακές, φάβα, τουρσί, ελιές

Φρούτα (ακτινίδια)

Κυριακή: Μυδοπίλαφο, 

    Γλυκό:  Χαλβάς σιμιγδαλένιος

  Φρούτα (πορτοκάλια, αχλάδια)

Παραμονή  Χριστουγέννων 

Μπουγιουρντί, Ρώσικη από σπίτι, Τζατζίκι
Σαλάτα Λάχανο-Καρότο

Λαχανοντολμάδες
Τηγανιά χοιρινή

Φρουτοσαλάτα
Ινδοκάρυδο, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες

Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί κόκκινο ημίγλυκο


Ανήμερα Χριστούγεννα


Η φέτα αλλιώς
Μαρουλοσαλάτα

Νουά με κυδώνια και δαμάσκηνα
Ρύζι Χριστουγεννιάτικο

Μανταρίνια, Μήλα, Ακτινίδια
Μπακλαβάς, Κωκ

Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί κόκκινο ημίγλυκο

Παραμονή  Πρωτοχρονιάς 

Σαλάτα Πανδαισία, Σως γιαουρτιού

Κατσικάκι τραγανό
Χοιρινό με μανιτάρια

Πορτοκάλια, Αχλάδια
Σαραγλί, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες

Βασιλόπιτα

Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί λευκό αφρώδες


Ανήμερα Πρωτοχρονιά 


Σαλάτα ανάμικτη με ρόδι, Πιατέλα τυριών

Γαλοπούλα γεμιστή
Πατάτες φούρνου με πορτοκάλι

Φρουτοσαλάτα
Καταΐφι, Μελομακάρονα, Κουραμπιέδες


Βασιλόπιτα (του μπαμπά)

Κρασί κόκκινο ξηρό
Κρασί λευκό ημίγλυκο

Ήταν σαν χθες, που περιμέναμε με αγωνία τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά για να ψάλλουμε τα κάλαντα. 

Η προετοιμασία ξεκινούσε μέρες πριν, με τις πρόβες. 

Πόσο υπομονετικός ήταν ο παππούς!! Μας άκουγε ξανά και ξανά, μέχρι να βεβαιωθούμε ότι δεν ξεχνάμε τα λόγια.

Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ξεκινούσαμε πολύ νωρίς! Θέλαμε να προλάβουμε τα άλλα παιδιά και να τα πούμε από τους πρώτους. Κάποιες φορές πηγαίναμε μόνοι μας, εγώ κι ο αδερφός μου. Κάποιες άλλες πηγαίναμε μαζί με τα γειτονόπουλα. Μεγάλη κομπανία!! Τέσσερα - πέντε παιδιά πηγαίναμε από πόρτα σε πόρτα και φωνάζαμε: "Να τα πούμεεεε;;;"

"Να τα πείτε, να τα πείτε!!", ακουγότανε η φωνή μέσα από το σπίτι. Κάποιοι άνοιγαν από τη στιγμή που ξεκινούσαμε να ψέλνουμε.  Άλλοι περίμεναν να τελειώσουμε και μετά άνοιγαν την πόρτα τους.

Μερικά παιδιά έψελναν και των Φώτων, εμείς δεν βγαίναμε για κάλαντα εκείνη την ημέρα. 

Μάλλον επειδή δεν ξέραμε καλά τα λόγια...

Τότε, εκείνες τις εποχές, μας έδιναν φρούτα, καρύδια και αμύγδαλα ολόκληρα με το τσόφλι, καραμέλες, κουραμπιέδες, μελομακάρονα και κάποιες φορές χρήματα. 
Θυμάμαι ακόμα τα ξυλοκέρατα! Σπάνια, αλλά τα γνώρισα!

Πρέπει να ήταν 1975 - 1976 που κάναμε τη μεγάλη εξόρμηση στην πόλη!! Η γειτονιά μάς φαίνονταν μικρή. Γέμιζε βέβαια η σακούλα με καλούδια, μαζεύμαμε και χαρτζιλίκι που το μετρούσαμε σε κάθε σταυροδρόμι για να κάνουμε τη μοιρασιά, αλλά οι πολυκατοικίες στο κέντρο της πόλης φάνταζαν ιδανικές για λιγότερο περπάτημα και περισσότερους μποναμάδες και λεφτά!! 

Εκείνη τη χρονιά είχαμε πάει τρία παιδάκια για τα κάλαντα: εγώ, ο αδερφός μου και μια γειτονοπούλα η Ευθυμούλα, συμμαθήτρια του αδερφού μου. Χριστούγεννα, τσουχτερό κρύο, αλλά εμάς μας ζέσταινε ο ενθουσιασμός και η προσδοκία για το χαρτζιλίκι!! Άσε που στο μυαλό μας είχαμε ότι στις πολυκατοικίες μένουνε οι πλούσιοι!!

Φτάσαμε στον πρώτο όροφο της οικοδομής, απέναντι από τη Μητρόπολη της Βέροιας. Χτυπήσαμε το κουδούνι και ζητήσαμε την "άδεια" να τα πούμε!!

Όταν ευχηθήκαμε "κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει", βγήκε μια  ηλικιωμένη κυρούλα, μας έδωσε από ένα ξερό σύκο και μία δραχμή για να τη μοιράσουμε στα τρία! 
Τι απογοήτευση Θεέ μου!! Οι δεκάρες κόντευαν να καταργηθούν, θέλαμε να τα μοιράσουμε δίκαια, αλλά η διαίρεση δεν έβγαζε πουθενά... Δώσαμε τόπο στην οργή, δώσαμε κάτι παραπάνω στην Ευθυμούλα και συνεχίσαμε. 

Εκείνη τη χρονιά τα κάλαντα μας βγήκανε ξινά. Είχαμε αργήσει να γυρίσουμε στο σπίτι, αφού είχαμε "οργώσει" όλη την πόλη με τις ώρες, οι μαμάδες μας βγήκαν στη γειτονιά και μας έψαχναν. Είχαν τρελλαθεί από την αγωνία τους! 

Εννοείται ότι αφού επιστρέψαμε, μας τα έψαλλαν κι αυτές για τα καλά!! Εγώ κι ο αδερφός μου ακούγαμε και τη μαμά και τη γιαγιά μας, πρίμο σεγόντο!!

Χρόνια μαγικά που αν δεν τα ζούσα, πώς θα τα θυμόμουν τώρα να σας τα εξιστορώ;...

Απ' όσο θυμάμαι, όλα τότε ήταν ιεροτελεστία. Οι συζητήσεις των μεγάλων για τις προμήθειες και την προετοιμασία των γλυκών και των φαγητών, τα ψώνια από τον μπακάλη, τον κρεοπώλη και τον μανάβη, η βδομάδα της νηστείας πριν από τα Χριστούγεννα, τα "καλά" ρούχα που θα φορούσαμε στην εκκλησία και τα δώρα που θα έφερνε ο Άγιος Βασίλης. 
Ψου ψου ψου η μαμά με τον παππού τα κανόνιζαν όλα! Ο μπαμπάς αναλάμβανε τα ψώνια για τα μαγειρέματα.
Τα χρόνια εκείνα, τα παιδικά, στολίζαμε το σπίτι δεκαπέντε μέρες πριν. Είχε προηγηθεί καθαριότητα και στην τελευταία γωνία του σπιτιού! Έβγαινε το δέντρο από το κουτί, τα στολίδια, τα φωτάκια και ξεκινούσε το πανηγύρι! Σαν μικρά παιδιά που σέβονται τον εαυτό τους, είχαμε άποψη για όλα! Για το πού θα μπει το κάθε στολίδι, πώς θα φτιάξουμε τη φάτνη, τι θα κρεμάσουμε στις κουρτίνες. Πόση υπομονή είχε η μαμάκα μου... 
Όταν έκανα κι εγώ παιδιά, την κατάλαβα!


Η εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα ήταν βδομάδα νηστείας. Ελιές, τσάι και ψωμί για πρωινό, πατάτες γιαχνί, ντοματόσουπα, καλαμαράκια τηγανητά, πατατοσαλάτα αλάδωτη, φασολάδα, μαντί και φακές για μεσημέρι. Τα λουκουμάκια έπαιρναν κι έδιναν για να γλυκαθούμε ή για να κεράσουμε!
Τρεις μέρες μαγειρέματα και προετοιμασία για τα γιορτινά τραπέζια των Χριστουγέννων, κι άλλες τόσες για την Πρωτοχρονιά, ένα τραπέζι την παραμονή κι άλλο ένα ανήμερα!!

Ανεξίτηλες στη μνήμη μου οι μυρωδιές... 

Η γιαγιά, Σμυρνιά, αναλάμβανε τα μελομακάρονα και τα σιροπιαστά, τα σαρμαδάκια (λαχανοντολμάδες), ό,τι είχε να κάνει με τζιγιέρια (συκωτάκια), τις τσιγαρίδες και την πηχτή!
Η μαμά έκανε τους κουραμπιέδες, τα κουλουράκια, το ινδοκάρυδο (η χαρά μας, επειδή ήταν σαν χιονισμένο από πάνω), τις σαλάτες (τζατζίκι, πατατοσαλάτα, λάχανο-καρότο, τυροκαυτερή), χοιρινή τηγανιά, γαλοπούλα γεμιστή και τη Βασιλόπιτα της Πρωτοχρονιάς.
Εγώ, φορούσα με καμάρι την ποδιά της καλής νοικοκυράς και βοηθούσα σε δουλειές "αγγαρίας" (τρίψιμο ντομάτας ή τυριών, σπάσιμο και ξεδιάλεγμα καρυδιών, φέρε το ένα - φέρε το άλλο, "ανακάτεψε το κρεμμύδι να μην καεί" και τέτοια...).
Μερικές φορές γκρίνιαζα, αλλά η μαμά μου έλεγε πως έτσι θα γίνω καλή νοικοκυρά!
Η μεγάλη μου χαρά ήταν όταν με τα μικροσκοπικά μου χεράκια, έπλαθα κουλουράκια ή προσπαθούσα να κουμαντάρω το γουδί και να κοπανήσω την καρυδόψυχα!

Κι έφτανε η στιγμή, όλοι αυτοί οι κόποι να "απλωθούν" πάνω στο τραπέζι και να γεμίσει χρώματα και μυρωδιές...
Κάναμε προσευχή, ο μπαμπάς γέμιζε με κρασί τα ποτήρια, λέγαμε "και του χρόνου" και η μαμά άρχιζε να σερβίρει.  
Εκείνες τις ημέρες είχαμε το δικαίωμα να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας για "Χρόνια Πολλά" και να πίνουμε κι εμείς τα παιδιά, μισό ποτήρι γλυκό κρασί!!
Την Πρωτοχρονιά, η βασιλόπιτα γίνονταν παραδοσιακή με φύλλο, καρύδια και κανέλα.
Ο παππούς, σαν μεγαλύτερος, αφού τη σταύρωνε και τη γύριζε τρεις φορές, έκοβε και ονομάτιζε τα κομμάτια. Η προσδοκία και η αγωνία να μας πέσει το φλουρί κορυφώνονταν μέχρι τη στιγμή που το έβρισκε ο τυχερός της οικογένειας!

Την τιμητική τους είχαν οι ιστορίες που μας έλεγε ο παππούς για τους καλικάντζαρους!
Ήταν τόσο πιστικός, που περιμέναμε να τους δούμε να ξεπροβάλλουν από καμιά γωνιά...
Εννοείται ότι την ημέρα των Φώτων ήμασταν από νωρίς για τον αγιασμό των υδάτων, για να σιγουρευτούμε ότι θα φύγουν οι καλικάντζαροι και θα πάρουμε ευλογία από τον παπά με αγιασμένο νερό! Εμείς σαν παιδιά, είχαμε και μια ακόμα περιέργεια. Θέλαμε να δούμε ποιος θα "πιάσει το σταυρό"!!

Τα χρόνια πέρασαν, οι ρυθμοί και οι συνήθειες άλλαξαν, αλλά οι γιορτές αυτές εξακολουθούν να είναι η χαρά μικρών και μεγάλων!!
Είτε Πνεύμα των Χριστουγέννων πούμε, είτε Θεία Χάρη, οι μέρες αυτές έχουν μια Αγιότητα που αγγίζει τις ψυχές όλων μας!

Καλές Γιορτές Υγεία κι Ευτυχία για όλο τον κόσμο!!

Κάλαντα


Κάλαντα Χριστουγέννων
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς
Τρίγωνα Κάλαντα
Κάλαντα Φώτων

Λαογραφία

Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από ενήλικα άτομα, είτε μεμονωμένα είτε καθ' ομάδας, που περιέρχονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κ.λπ. με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου, αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου,φλογέρας κ.λπ.). Τα παιδιά ρωτούν συνήθως «Να τα πούμε;» και περιμένουν την απάντηση «Να τα πείτε».

Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα "Χρόνια Πολλά" το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). Σχετική με αυτό είναι και η παρασκευή "κουλούρας" ονομαζόμενη "κολλίκι" (Βέροια) ή "κουλιαντίνα" (Σιάτιστα) και εξ αυτών οι φέροντες αυτά ονομάζονται "Κουλουράδες" ή "Φωτάδες".

Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, καταδηλούντα την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.

Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται αυτά σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία έχουν μεταγλωττιστεί στα ελληνικά και χρησιμοποιούνται κάποιες φορές επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά.

Επίσης και η ημέρα που ψάλλονται τα κάλαντα σε ορισμένες περιοχές ονομάζονται "Κάλαντα" (Κόλιντα, Κόλεντας, Κόλιαντας) με εξαίρεση τη νήσο Μήλο που ψέλνονταν μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συντασσόμενα κάθε φορά νέα κάλαντα, με τα οποία όμως ζητούσαν οικονομική συνδρομή για κάποιο κοινωνικό σκοπό (πχ ανέγερση ή επιδιόρθωση ναού) δίδοντας και συμβουλές προς τους άρχοντες η παρατηρήσεις με σκωπτικό χαρακτήρα. Τέτοιες είναι και οι σχετικές "μαντινάδες" της Κρήτης ή "κοτσάκια" της Νάξου με σκωπτικό επίσης χαρακτήρα που ψάλλονται ως "κάλαντα".

Πολλές φορές όταν δεν υπήρχε φιλοδώρημα ή ήταν ευτελές τότε τα παιδιά συνέχιζαν με πολύ δυνατή φωνή έξω από την οικία δίστιχα σκωπτικά, επαναλαμβανόμενα:
«Αφέντη μου στη κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες,
άλλες γεννούν, άλλες κλωσούν κι άλλες αυγά μαζώνουν!»

Αυτές οι απειλές έχουν την αφετηρία τους τα κάλαντα της αρχαιότητας. Στα χελιδονίσματα της αρχαίας Ελλάδας (κάλαντα της εαρινής πρωτοχρονιάς) τα παιδιά, αφού έλεγαν το άγγελμα της πρωτοχρονιάς και τις ευχές τους, χωρίς θρησκευτικές αναφορές, διατύπωναν τις απαιτήσεις τους για φιλοδώρημα κι ύστερα περνούσαν στις απειλές των νοικοκυραίων. “…αν όμως δεν μας δώσεις δεν θα περάσει έτσι την αυλόπορτά σου σηκώνουμε ή το στέγαστρό της, …” ^[1] [2] Το ίδιο γινόταν και στα κόλιντα (τα παραδοσιακά κάλαντα) της Βισαλτίαςστη Μακεδονία, τότε που τα παιδιά βροντούσαν τις εξώπορτες με τις τοπούζες (ραβδιά με σφαιρικές απολήξεις) φωνάζοντας:

Κόλιντα, μπάμπου, κόλιντα! (το άγγελμα)

Τρεις χιλιάδις πρόβατα κι άλλα τόσα γίδια, (οι ευχές)

Δο μ’, κυρά μ’, καρύδια, (οι απαιτήσεις), μη σι σπάσ’ τα κιραμίδια (οι απειλές).

Ιδιαίτερα σημαντικό, όμως, είναι ότι οι απειλές των παιδιών στα κάλαντα του Σιτοχωρίου είναι σχεδόν ίδιες με αυτές του τελευταίου στίχου στο αρχαίο χελιδόνισμα: Μη σι σπάσου τ’ θύρα σου κι την παραθύρα σου (οι απειλές). ^[3] [4]

Εκκλησιαστική Ιστορία

Οι Πατέρες της Εκκλησίας κατά τους Βυζαντινούς χρόνους απαγόρευαν ή απέτρεπαν αυτό το έθιμο ως καταγόμενο από τις εορτές των ρωμαϊκών Καλενδών που είχε καταδικάσει η ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος το 680 μ.Χ., αποκαλούντες τους συμμετέχοντες σ΄ αυτό "Μηναγύρτες", κατά δε απόσπασμα του Τζέτζη (Χιλιάδ. ΙΓ' 246 κε):
"Οπόσοι περιτρέχουσι χώρας και προσαιτούσι
και όσοι κατ΄ αρχίμηνον του Ιανουαρίου
και του Χριστού γεννήσει και Φώτων τη ημέρα
οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες
μετά ωδών ή επωδών ή λόγων εγκωμίων
....................................
ούτοι αν πάντες λέγοιντο κυρίως Μηναγύρται

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/

Κρητικά κάλαντα

CantiaNews*

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη
οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ’ η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

Κερά καμαροτραχυλή και φεγγαρομαγούλα
και φουσκαλίδα του γιαλού και πάχνη απού τα δένδρα
απού τον έχεις τον υγιό το μοσχοκανακάρη
λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σκολειό τον μπέμπεις
κι ο δάσκαλος τον έδειρε με ένα χρυσό βιτσάλι
και η κυρα δασκάλισσα με να μαργαριτάρι.

Είπαμε δα για την κερά να πούμε και τση βάγιας.
Άψε βαγίτσα το κερί άψε και το δικέρι
και κάτσε και ντουχούντιζε ίντα θα μας εφέρει
απάκι για λουκάνικο για χοιρινό κομμάτι
κι από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γεματη,
γι’ από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι, 
κι αν τόκανε κι η γαλανή ας είναι ζευγαράκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα
και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλληκάρια
κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα
ανοιξετε την μπόρτα σας να πούμε καλησπερα

Πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=j9ZlZn5RFWA

Ποντιακά κάλαντα

Τα Ποντιακά Κάλαντα συνοδεύονταν από την πατροπαράδοτη ποντιακή λύρα και τα έψελναν μικροί και μεγάλοι, χωρισμένοι σε μικρές ομάδες. Επισκέπτονταν όλα τα σπίτια του χωριού, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, κυρίως μετά τη δύση του ήλιου. Καθώς όμως τα περισσότερα χωριά του Πόντου βρίσκονταν σε ορεινές περιοχές και τα κάλαντα ψέλνονταν κατά τη χειμερινή περίοδο, οι μορφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ανάγκαζαν μικρούς και μεγάλους να ψέλνουν τα κάλαντα και κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Lelevose*

Οι "καλαντάδες" (ραψωδοί) εκτός από τη συνοδεία της λύρας, φρόντιζαν να φέρνουν μαζί τους και ένα στολισμένο καράβι, φτιαγμένο από χαρτόνι και λεπτό σανίδι για να εντυπωσιάσουν τους νοικοκυραίους. Συνήθως φώτιζαν τα καραβάκια τους με κεριά, ενώ κάθε ομάδα προσπαθούσε να φτιάξει το πιο όμορφο και φανταχτερά στολισμένο, εν είδη συναγωνισμού.

Τα Ποντιακά Κάλαντα των Χριστουγέννων, που είναι και τα πιο διαδεδομένα, περιέχουν όλη τη ζωή του θεανθρώπου, από τη στιγμή της Γέννησης του, μέχρι τη στιγμή της Σύλληψης του, χωρίς όμως να προχωρούν και στη Θανάτωση του, γεγονός που θα ερχόταν σε αντίθεση με το χαρμόσυνο γεγονός των Χριστουγέννων.

Στα Ποντιακά Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα συναντούμε σημαντικές παραλλαγές, με σημαντικότερες αυτές της Γαράσαρης. Όλοι σχεδόν οι στίχοι είναι αφιερωμένοι στην υπό τούρκικη κατοχή Κωνσταντινούπολη, μεταβάλλοντας το χαρμόσυνο μήνυμα της έλευσης της νέας χρονιάς σε θρήνο και μοιρολόι.

Οι νοικοκυραίοι ανάλογα με την περιοχή, έδιναν στους καλαντάρηδες φρούτα, ξηρούς καρπούς (καρύδια, φουντούκια, σταφίδες κλπ.), αλλά ακόμη κι αυγά, βούτυρο, καβουρμά και πληγούρι. Σε περιοχές όπως η Σάντα, που δεν είχε πολλά οπωροφόρα δέντρα, τα δώρα ήταν αποκλειστικά φρούτα, ενώ στην Ορτού συνήθιζαν να βάζουν πάνω στα φρούτα και μερικές δεκάρες. Ένα άλλο δώρο που συνήθιζαν να δίνουν, κυρίως στην Γαράσαρη, ήταν τα "κολόθα", που ήταν μικρά τσουρέκια που έμοιαζαν με γλυκό ψωμί.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/

Κάλαντα των Χριστουγέννων

Χριστός γεννέθεν, χαρά σον κόσμον

χα, καλή ώρα, καλή σ' ημέρα

Χα, καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν

οψέ γεννέθεν, ουρανοστάθεν.

Το ενέστεσεν α !ϊ-Παρθένος.

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι

και εκατήβεν σο σταυροδρόμι.

χίλ' Εβραίοι και μίρ' Εβραίοι.

αίμαν έσταξεν, χολήν κι εφάνθεν.

ούμπαν έσταξεν και μύρος έτον μύρος έτον και μυρωδία.

για μυρίστ' άτό και σύ αφέντα. Σύ αφέντα, καλέ μ' αφέντα

και θυμίζνε το νοικοκύρην

νοικοκύρη μ και βασιλέα.

δως μας ούβας και λεφτοκάρια

κι αν ανοι'εις μας χαραν σην πόρτα 'σ.

Το εγέννεσεν η Παναΐα

Έρπαξαν άτόν οι χιλ' Εβραίοι

Ασ' ακρέντικα κι άσ' σην καρδίαν

Εμυρίστεν ατ' ο κόσμον όλεν

Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρια

Δέβα σο ταρέζ και ελα σην πόρτας

(Καλα Χριστούγεννα και εις έτη πολλά)

Πηγή: https://el.wikisource.org/wiki

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Αρχή κάλαντα κι αρχή του χρόνου κι αρχή του χρόνου.

Πάντα κάλαντα, πάντα του χρόνου πάντα του χρόνου.

Αρχή μήλον εν κι αρχή κυδών εν κι αρχή κυδών εν

Κι αρχή βάλσαμον το μυριγμένον το μυριγμένον.

Εμυρίστεν ατό ο κόσμος όλον ο κόσμος όλον.

Για μύριστ ατό και εσύ αφέντα καλέμ αφέντα.

Λύσον την κεσέ σ και δος παράδας και δος παράδας.

Κι αν ανιοιείς μας χαράν σην πόρτας σ χαράν σην πόρτας σ.

Ευχές Χρόνια Πολλά, πάντα και του χρόνου Καλή χρονία και σ όλα τα σπίτ(ι)α υείαν κι ευλοίαν

Πηγή: https://el.wikisource.org/wiki

Μικρασιάτικα Κάλαντα Φώτων 

Σήμερα είν’ τα φώτα και οι φωτισμοί
και χαρές μεγάλες κι αγιασμοί.
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ’ η κυρά μας η Παναγιά.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Μαρμαροκολώνα πελεκητή
και τον αϊ-Γιάννη παρακαλεί
αϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή
βάφτισε και μένα Θεού παιδί.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ
και τον Κύριο μου παρακαλώ
για να ρίξει δροσιά, δροσιά στη γη
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστεί κι ο αφέντης με την κυρά.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Πηγή: https://el.wikisource.org/wiki

Θρακιώτικα Κάλαντα Φώτων

Σήμιρα τα Φώτα κι ι φουτισμός
κι χαρά μιγάλη κι αγιασμός.
Kάτου στουν Iουρδάνη τουν πουταμό
κάθιτ’ η κυρά μας η Παναγιά,
σπάργανα βαστάει, κιριά κρατεί
κι τουν άγιου Γιάννη παρακαλεί.
 Άγιε Γιάννη αφέντη μου Πρόδρουμι
δύνασι βαφτίσεις Θιού πιδί;
Πείγουμι κι θέλου κι προυσκυνώ
κι τουν Kύριό μου παρακαλώ,
αύριου ν’ ανέβου στουν ουρανό
να καταθυμιάσου τους ουρανούς
κι θε να κατέβου στουν πουταμό
για να σι βαφτίσου σε τουν Xριστό,
να καταπατήσου τα είδουλα,
να καταχουνιάσου τα ζούζουλα,
να αγιάσου βρύσις κι τα νιρά,
να αγιάσ’ αφέντη μι την κυρά.

Πηγή: https://el.wikisource.org/wiki/

*Σεβόμενοι τα πνευματικά δικαιώματα, κάνουμε αναφορά της πηγής σε όσες φωτογραφίες χρησιμοποιήσαμε από το internet